Þegar maður er rændur með leifturstríði um hábjartan dag!

 Eftir árásina á Rúv og nauðgunina á rás eitt, eða “rás eytt”  brandari sem ég sá á feisbúkk, þá er ekkert nema normalt að maður fari aðeins yfir sína prívat upplifun af málinu, sem ástkær eigandi en utanaðkomandi þó. Því þó ég hafi verið svo lánsöm að hafa fengið að gera fáeina gestaþætti á gufunni og alltaf langað að gera meira og langar enn, þá vinn ég ekki þarna og á því erfitt með að setja mig í spor fólksins sem sem hefur þjónað þessari stofnun með rödd sinni og hugviti. Eftir ósköpin þá að sjálfsögðu dundu yfir samskiptamiðla, hugrenningar fólksins í landinu. Það voru hugleiðingar um samúð með starfsfólki sem þó sátu mest í mér.  Þó nokkuð margir voru hissa á allri þeirri samúð sem opinberaðist með starfsfólki rúv. Sá tilfinningahiti var borin saman við meinta deyfð þess þegar starfsfólki Landspítalans er sagt upp störfum eftir margra ára þjónustu og tryggð.

Ég er sammála. Ég hef ekkert meiri samúð með Lönu Kolbrúnu eða Pétri Halldórssyni í Tilraunaglasinu, en hjúkrunarkonu á gólfi á Lansanum sem hefur staðið vaktirnar við fáránlegar aðstæður, tekið launalækkun af æðruleysi, endalausar aukavaktir og horft upp á þjónustu við sjúka verða lélegri og setið undir endalausum niðurskurði og vera síðan á endanum rekin. Þrátt fyrir tryggð og heilindi við hálf lamaða stofnun, sem ætti að vera stolt okkar og hinna sjúku í þessu landi.

Ég hef jafn mikla samúð með öllum þeim sem sagt er upp vinnu undir svoleiðis kringumstæðum og í hvert sinn sem ég heyri slíkar fregnir af spítalanum, þá fyllist ég ekki bara samúð með duglegu og ósérhlífnu fólkinu sem þar vinnur, heldur líka fólkinu í landinu.

 Mig grunar að það sé smá misskilningur í þessari túlkun, fólkið sem er að bera þessa samúð á vigtina yfirsést dálítið mikilvægt í hamagangnum, því yfirsést kjarni málsins. Líkt og þegar hjúkrunarfólki er sagt upp á heilbrigðisstofnunum, þá beinist samúðin ekki beint að persónunum, áhyggjurnar og samúðin er miklu frekar með hnignun sökkulsins, hjartanu sem slær undir þunga þess lífræna samtals um hvernig við viljum reka gott samfélag sem hægt er að vera stoltur af.

 Ástæða þess að nöfn eru nefnd og fjölda uppsagnir á rúv eru persónugerðar, er vegna þess að við þekkjum þessi nöfn, þetta fólk hefur talað við okkur með rödd sinni,  þess vegna er verið að nefna nöfn. Sumir þessara einstaklinga hafa spilað stórt hlutverk í menningarlegu uppeldi okkar, eða réttara sagt rödd þeirra. Það er alls ekki vegna þess að fólkið í landinu sé að hampa einhverri elítu, eða sé svo grunnhyggið að það hafi ekki sömu samúð með grunnstoðum heilbrigðiskerfisins og það hefur með menningunni, því það hangir allt saman á sömu spýtunni eða ryðgaða rampinum sem nú mætti kalla.

 Þó ég líti ekki á fréttastofu ríkisútvarpsins sem neitt meira en miðlungs og oft á tíðum alls ekki góða fréttastofu, þá breytir það engu um að sú er stofan eina sem hefur skyldur við fólkið í landinu, að vísu hefur reynst erfitt að móta einhverja stefnu varðandi þær skyldur, þær eru yfirleitt bara kallaðar skyldur. Það er nú eitt sem er kannski miður, að það skuli ekki hafa verið rætt og sú umræða markaðsett, eða færð til yngri kynslóða, afhverju hefur það ekki verið gert? Er ein af mínum spurningum. En þetta eru óvéfengjanlegar skyldur rúv, engin önnur fréttastofa hefur slíkar skyldur.

 Þó að mér hafi fundist verulega að rás eitt vegið smátt og smátt, með meiri og meiri einsleitni, sem er líklega afleiðingar af endalausum niðurskurði, þá breytir það ekki því að þar eru alveg frábærir þættir, fullir af fróðleik, fróðleik sem ég og ég geri ráð fyrir fleiri í þessu landi myndi ekki hafa leitt hugann að eða skoðað nema ég hefði haft aðgang að þessu blessaða og mikilvæga útvarpi og af því ég nefndi nafn Péturs Halldórsonar, þá er kjörið að endurtaka það, að þáttur hans var verðlaunaður af Siðmennt, enda frábær þáttur vel unninn og skemmtilegur. Þær hefðu sumar kennarablækurnar átt að kveikja bara á útvarpinu í kennslustund og hlusta á tilraunaglasið hans Péturs, þá væru kannski einhver ungmenni með í baráttunni fyrir Rúv allra landsmanna, en hver eru laun Péturs?

Farðu Pétur, með þitt tilraunaglas. Það er uppskeran.

 Það sem er skrýtnast í þessu öllu saman er auðvitað nauðgunin á gufunni, sú aftanítaka sem fór þar fram er vægast sagt brútal. Með fullri virðingu fyrir þeim sem missa vinnuna þá er ég ekki alveg að fjalla um það beint. Eins og ég sagði, þá hef ég að sjálfsögðu samúð með þeim sem missa vinnu sem er þeim kær. En nei, ég er að tala um það blitzkrieg, eða leifturstríð á íslensku, sem var háð á augabragði gegn demanti þjóðarinnar. Innrás bakdyramegin í helstu menningargeymslu og þekkingar útbreiðslustofnun fólksins í landinu, þvílík skömm, þetta er með ólíkindum. Við erum gengin svo langt í ágangi á sökkli okkar sem þjóð að bráðum verður vandræðalegt að horfa framan í nágrannaþjóðir okkar, þjóðir sem standa á það sterkum vitsmunagrunni að þær myndu aldrei láta neitt heimskulegt af þessu taginu gerast. Því þó styrjaldir geysi og sorgum mannanna fækki ekki, þá eru flestar siðaðar þjóðir í nágrenni okkar nógu vel menntaðar til þess að vita að um leið og þú missir sprautu menningarinnar þá er þetta búið.

 Við, með allt þetta hreina vatn og velsæld, sem við stærum okkur ekki sjaldan af, landflæmi og fegurð, getum bráðum varla horft framan í aðrar þjóðir sem hafa barist fyrir því að halda í menningu sína, gert mistök á mistök ofan, enda eldri og veðurbarðari en við. Þær þjóðir munu horfa á okkur til baka eins og illa gefinn vitleysing með sjálfseiðingarhvöt, sem ætlar, þrátt fyrir að ófarnaðar dæmin blasi við, að fara einbeitt á hnefanum í skítinn. Það kannski hugsar; Æ, það er svo nýbúið að fá sjálfstæði að líkja mætti afleiðingunum við smáríki í Afríku, það er svo vitlaust í fólksfæðinni að það heldur að það geti sturtað menningu sinni í klósettið og það hafi engar afleiðingar, það veit ekki betur blessað fólkið, það þekkir ekki sögu ríkja þar sem slíkt hefur gerst, það skilur ekki að þau ríki sem halda í svona uppsprettu, sem rúv er, þau standa sterkust að vígi allstaðar, og þá skiptir engu máli í hvaða sambönd þau ganga, þau hafa menningu sína með sér. Algerir afglapar, sem kunna ekki að halda í það sem mestu máli skiptir, sama hvernig heimurinn hreyfist og snýst. Þessi þjóð hefur einungis haft sjálfstæði í sjötíu ár, það tekur lengri tíma að ná tindi menntunar og menningar en það, munu lærðir menn á næstu eyjum við okkur segja. Viljum við það? Líklega ekki, meinið er að við sjáum það ekki koma, á meðan slæpist forsetinn okkar um þær koppagrundir sem bjóða ræðupúlt og míkrafón og nýjasta svermið hans er rafstrengsfylleríið.

 Við hin, sitjum heima og klórum okkur í hausnum og reynum að skilja hvernig þetta allt saman getur gerst og hvert það leiðir.

Kjarni málsins; Það sem blasir því miður við er vanræksla rúv í viðhaldi á sjálfu sér. Ég skal útskýra hvað ég meina, en þar liggur held ég kjarni málsins, þar liggur ástæðan fyrir því að hægt er að ráðast á stofnunina með þeim sturlaða hætti sem gert var og það af sjálfum dagföður þess, þess sem var settur til að gæta þess ungabarns sem geymir hjarta menningar okkar og tungu. Þvílíkur fósturfaðir, þvílíkt ofbeldi og eyðilegging, raddirnar sem þetta gagnrýna eru of fáar. Við sem höfum skilning á hvaða máli þetta skiptir til framtíðar og fyrir framtíðina vitum að við erum of fá. Afhverju? Jú, það vantar heila kynslóð þarna inn í púslið.

Það var um tíma, mig minnir í kringum árið 2003 eða fjögur, þá kviknaði á peru hjá einhverjum í efstaleitinu og frábærir þættir sem náðu til umræddar kynslóðar,  dunuðu á kvöldin og um helgar á gömlu gufunni. Þar var ungt og ferskt fólk sett í dagskrárgerð og ég var farin að hlusta á gufuna á laugardagskvöldum, þegar ég var að sýsla í minni handavinnu, þá hálfgerður táningur ;). Þetta fólk var síðan allt látið fara og flottu þættirnir sem það var að gera fóru af dagskránni. Það var náttúrulega vegna niðurskurðar, en iss það er gamalt mál á okkar mælikvarða, Ég man þetta svona, það má vel leiðrétta mig ef þetta er rangt, það má líka fara í saumana á þessu ef þetta er ónákvæmt.

Þetta er stóra feilið, að hafa ekki markaðsett gufuna fyrir yngra fólkið, fólkið sem er á fullu að skapa og gera og læra. Gufan er því miður dálítið bundin við miðaldra og eldri,fólkið sem nennir ekki að fara út eftir kl. Átta. Unga fólkið hefur ekki fengið tækifæri til að kynna sér þetta menningarbæli, það nennir því ekki sjálft og við klikkuðum alveg á kynningunni.

Afhverju hefur til að mynda rás eitt ekki markaðsett sig inn í skólana? Afhverju hafa grunn og menntaskóla kennarar ekki hvatt nemendur sína til að hlusta á gufuna, með því til dæmis að leggja fyrir hlustun á einstaka þætti, velja sér svo málefni til ritgerðaskrifa, nú eða setja upp fróðleik um tungumálið okkar og nota það í íslensku kennslu, þetta hefði mátt og mætti enn gera. Þetta yrði svo til þess að sú kynslóð sem ekki veit einu sinni að rás eitt er til, myndi allavega verða meðvituð um tilvist hennar og í því væri fengur að von um breiðari samstöðu.

Afhverju hefur menntaskólum og eða grunnskólum ekki verið boðið til gesta þáttagerðar, td. Um ákveðið námsefni eða rannsóknarvinnu á umfjöllunarefni, eða einhversskonar aðkoma að útsendingum útvarpsins? Með því væri búið að vinna hjarta og skilning og væntanlega samstöðu fleiri ungmenna. Þetta eru framtíðar eigendur stofnunarinnar. Ætli þessir framtíðareigendur viti að þeir eru framtíðar eigendur, gleymdist að kynna það? Oh..... Ef einhver dugur væri í okkur og skilningur á mikilvægi gömlu góðu gufunnar, þá værum við annað hvort búin að þessu eða værum að ráðgera þetta.

 Þess í stað hefur þessi grunnur, sem nú er grátin með látum, verið látin mala eins og feitur köttur á rjómasprautu og allur sá niðurskurður og afkeppun sem sá grunnur hefur þurft að þola hjá forríkri þjóð, sem allt hefur til alls, hefur lekið framhjá okkur eins og bragðvond mysa sem enginn nennir að smakka. Þetta gæti verið kjarni ástæðu þess að við okkur blasir sorgleg sundrung og grundvallar vanskilningur á þeirri skemmd sem verið er að búa til í menningu okkar.

 Hvers vegna er það feimnismál að ræða afkomu rúv? Þegar sannast hefur að menning skilar fáránlega miklum arði, er feimnismál að ræða það hvernig og hvort er hagnaður? hvað er hagnaður? Og er hann nauðsynlegur í rekstri á tungumáli og menningu.

Ég skil vel rökin þau auðvitað, að í grunnþjónustu eigi ekki að þurfa að skila hagnaði, við eigum að hjúkra veikum, við eigum að standa vörð um tannheilsu barna, við eigum að hugsa vel um gamla fólkið. Það gerir sér hver heil manneskja grein fyrir því, sem annt er um mannlega reisn. Það er fáránlegt að þurfa að vígbúast þessum grunnþjónustu liðum til varnar á fjögurra ára fresti og vera þess í millum í viðbragsstöðu hermanns, einungis til að tafsa um hvort hér eigi að byggja á gildum mannlegrar reisnar eða ekki. Auðvitað skiptir ekki máli hvort grunnþjónusta skilar hagnaði eða ekki og það er ekkert minna en aulalegt að sætta sig sofandi við að slíkar stofnanir þurfi endalaust að sæta hálshöggvun vegna ímyndaðs auramissis.

Það má þó vera að öðru gildi um rúv, þá meina ég að samtalið sem við ættum að eiga við hvert annað, um það hvort eðlilegt sé að rúv sé rekið með tapi. Eða hvort eðlilegt sé að rúv sé á auglýsingamarkað. Hvort það sé yfirleitt nokkuð siðlaust að gera það sem þarf til að halda ríkismiðli gangandi. Það er annar trassaskapur af okkar hálfu, að hafa ekki átt þetta samtal. Þetta er jú meira basl fyrir okkur en nágrannaþjóðirnar, það er vegna þess að við erum svo fá.

 Hvernig gat útvarpsstjóri, fósturfaðir þessa viðkvæma barns sem rás eitt er, ráðist með þvílíku leifturstríði þar inn í hjarta þess og skemmt og eyðilagt. Hvers vegna í ósköpunum hóf þessi blessaði umsjónarmaður og húsvörður eigna okkar ekki samtal við okkur? Því í fjáranum kallaði maðurinn ekki þjóðina til fundar við sig og bað um hjálp, bað fólkið í landinu um að koma með hugmyndir, eða varpaði fram hugmyndum sjálfur. Afhverju bjó hann ekki til samtal um þessi ósköp.

Eins og þetta lítur út fyrir mér; Hvað gerir maður í sökkvandi skipi, maður talar við fólkið, leitar hjálpar, ef manni er annt um dallinn og áhöfnina og sjálfan sig það er að segja, og ekki með lausa skrúfu í höfðinu. Hvað gerir maður ef á að svíkja og ræna fjöregginu sem maður hefur til umsjónar, maður kallar eigendur þess til og leitar hjálpar, maður býr til samtal, kallar eftir hugmyndum, ef maður er ekki með lausa skrúfu í höfðinu. En það gerði fósturpabbinn á rúv, Páll Magnússon ekki, hann leit út fyrir mér, sem sjokkeruðum áhorfanda, eins og hann sé með lausa skrúfu, eða væri það á þessari stundu og jú, ég hef velt fyrir mér ýmsum samsæriskenningum, en í rauninni, þegar upp er staðið þá var fartin og háttalagið á manninum bara þannig að það var eins og það hefði skrúfa losnað og kannski er hún laus enn. Samsæriskenningin um að hann hafi ákveðið að gera þetta svona, í reiði sinni yfir fyrirætluðum niðurskurði í fjárlögum er ekki galin en gengur ekki upp. Ef þetta er sjokkaðferð á stjórnvöld þá hefur það plott ekki verið hugsað langt hjá honum. Ef með þessu háttalagi, hann vildi segja okkur að það sé verið að stela peningum frá rúv til að setja í annað þá hefði hann getað sagt okkur það.

En rán er akkúrat orðið, það er  nefninlega verið að ræna þetta elskaða menningarbarn okkar, stela úr því hjartanu um hábjartan daginn. Þátturinn gæti heitið ,,Stolið og stælt riðið og rænt í dagsbirtu með kaffi og vínarbrauði”  En, nei, í stað þess að ræða við eigendurna, sem hann er í vinnu hjá, þá missir hann vitið virðist vera, rýkur eins og ruglaður hermaður vopnaður eyðileggingu, beint inn í rætur þess unga trés sem verið er að rembast við að gróðursetja og kastar þar sprengjum skemmdarvargsins. Afhverju gerir hann þetta?

En vitleysan endar ekki þar, síðan er hann frávita í æðakerfi vöggunnar í efstaleitinu, snarvitlaus að hella fúkyrðum yfir starfsmann þar inni, starfsmann sem kemur með eina og einfalda spurningu, sá fær yfir sig atgervi og fúkyrði manns sem virðist alls ekki í jarðsambandi. Þetta get ég leyft mér að segja því ég horfði á myndband með þessum upplýsingum. Maðurinn var vitstola á þessu augnabliki.

Síðan mætir hann í viðtalsþátt á téðri sjónvarpsstöð, þar hagar hann sér eins og hann sé enn vitstola, iðar í skinninu líkt og það hafi  geimvera tekið sér bólfestu í honum og sé enn að koma sér fyrir. Hann talar ruglingslega, um ekki neitt, er ekki undirbúin og segir sömu hlutina oft. Mér hálf leið illa að horfa uppá þetta, ég fór strax að hugsa upp allar bíó fantasíurnar um hvernig það tekur smá tíma fyrir geimveruna að ná áttum í nýjum líkama.

Viðbótar raunin var svo sú, að sjá hvað fólk hafði um þetta að segja, það sagði að Simmi hefði nú verið töff, besta viðtal hjá Sigmari og etc....Á þessum tímapunkti er mér farið að líða verulega illa, því Sigmar er ekki að tala um neitt sem máli skipti, ekki frekar en Páll Magnússon. Þeir voru ekki að tala um nokkurn skapaðan hlut sem máli skiptir.

Það er vissulega ömurlegt að reka fólk, og enn ömurlegra að gera það á jafn glataðan hátt og þarna var gert, og að hlusta á  ringlaðann manninn tala um ráðleggingar fínustu sérfræðinga í því samhengi var í skársta falli vandræðalegt, ekki spurði Sigmar hann út í hvaða sérfræðingar það voru, eða þá heldur í hverju þeir eru sérfræðingar, mig langar enn að vita það, eru það einhverskonar rekstrarsérfræðingar, fróðir um hvernig maður rekur fólk, hvar eru þeir menntaðir? Þetta hljómaði eins og algert prump og ég held að þetta hafi í besta falli verið viðrekstrarsérfræðingar.

En það er líka svo hjákátlegt að samtal þeirra skuli ekki hafa fjallað um kjarna málsins, sem er alls ekki fólkið sem var rekið, og heldur ekki hvernig það var rekið. Sigmar þessi hefði átt að inna útvarpsstjóra eftir því hvers vegna það var rekið, og ekki taka þetta auma svar um fjárlagafrumvarp sem varla er komið fyrir þingið sem gilt svar, en þeir voru báðir jafn ruglaðir.

Það sem var svo bersýnilega óþægilegt við þetta allt saman er hvað útvarpsstjóri var fullkomlega óundirbúin, líkt og hann hafi aldrei gert ráð fyrir að þurfa að ræða þetta við einn né neinn. Þannig að það heldur áfram að vera hulin ráðgáta hvað manninum gekk til með þessum skaðræðis brussugangi. En gott fólk, þeir töluðu ekki um neitt sem máli skiptir og hafa enn ekki gert og það er vægast sagt skömm að því að þessi maður, dag og næturpabbi menningarvöggunnar okkar, skuli ekki þá og ekki enn, hafa komið með neitt útspil, annað en það að stama út úr sér einhverri þeirri beygluðustu afsökunarbeiðni sem ég hef heyrt, til eins starfsmanns sem hann orgaði fúkyrði á. Þrugla síðan einhverja eymdarinnar vitleysu eins og hann vissi ekki haus né sporð á hver umræðan væri eða til hvers, mjög ringlaður. En þetta eru líklega afleiðingar af ömurlegri samræðuhefð og stjórnsýsluhefð okkar lands og þess glataða mórals sem fylgir slíku geimi.

 Það er verið að ræna skattfé, menningu og sjálfsvirðingu af okkur og það er ekki einu sinni gert á smartan hátt, það er ekki refur þarna sem hlær í holu yfir töffuðu plotti sínu. Nei, bara örvinglaður maður sem lekur fúkyrðum og hikstar svo og stamar opinberlega eftir gjörninginn. ætlum við að taka því þeigjandi eins og einhver þrælalýður?

 

Helga Völundardóttir.

 

 

Athugasemdir

[Helga Völundardóttir, 1.12.2013 kl. 19:53]

Lenti í vandræðum með enter takkann. beeðst forláts, , ætla að reyna að laga þetta ;)

[Kalli (IP-tala skráð) 4.12.2013 kl. 10:18]

Þótt að margir þættir þarna hafi verið ágætir til síns brúks þá voru margir þeirra einfaldlega þættir plötusnúða sem að spiluðu tónlist, vanalega erlenda, sem hafði verið vinsæl fyrir mörgum árum síðan. Að kalla það nauðgun á íslenskri menningu nær náttúrulega engri átt.

Kíktu á dagskránna á Rás 1 fyrir c.a. 30 árum síðan. Það voru miklu færri þættir þá heldur en nú, þrátt fyrir niðurskurðinn.

[Helga Völundardóttir, 4.12.2013 kl. 12:39]

Ha? Það er ekki verið að feka plötusnúða af gufuradíóinu.

Þú verður nú að hafa þetta á hreinu, sem eigandi.

[Helga Völundardóttir, 4.12.2013 kl. 12:41]

'Reka' átti þetta að vera.